Gazeta Podatkowa nr 34 (1909) z dnia 28.04.2022

Wątpliwości spółki komunalnej co do konieczności rozliczenia PCC

Jestem księgową w gminnej spółce z o.o. Prowadzi ona ośrodek sportu i rekreacji. W spółce miało miejsce obniżenie kapitału zakładowego o określoną kwotę, a następnie doszło do jego podwyższenia. Wkłady na pokrycie podwyższenia były głównie pieniężne, a częściowo był to aport. Od wartości wkładów pieniężnych spółka zapłaciła PCC. Teraz jednak przyjmuję, że spółka może skorzystać ze zwolnienia od tej czynności. Czy mogę wnioskować o zwrot nadpłaconego podatku?

Podwyższenie kapitału zakładowego spółki z o.o. z wkładów lub ze środków spółki stanowi czynność zmiany umowy spółki podlegającą, co do zasady, PCC. W przypadku gdy wniesione były wkłady pieniężne, nie znajdzie zastosowania wyłączenie od PCC, o którym mowa w art. 2 pkt 6 lit. c) ustawy o PCC (Dz. U. z 2022 r. poz. 111 ze zm.). Poza tym w przypadku wkładów pieniężnych nie można uniknąć zapłaty PCC, powołując się na zasadę stand still wynikającą z prawa unijnego.

Podstawę opodatkowania PCC stanowi wartość, o którą podwyższono kapitał zakładowy. Odliczeniu od podstawy opodatkowania, w przypadku gdy uchwałę wspólników w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego protokołował notariusz, podlegają koszty jego wynagrodzenia oraz rejestracji zmian w KRS.

Przy ustalaniu obowiązku zapłaty PCC ważne jest także, czy do podwyższenia nie ma zastosowania zwolnienie od PCC uregulowane w art. 9 pkt 11 lit. b), c) ewentualnie d) ustawy o PCC.

W przypadku spółki komunalnej istotne jest zwolnienie uregulowane w art. 9 pkt 11 lit. d) ustawy o PCC. Zwolnienie to odnosi się do umowy spółki i jej zmiany (w tym m.in. dotyczącej podwyższenia kapitału zakładowego). Aby z niego skorzystać, muszą być spełnione łącznie dwa warunki. Według jednego z nich przedmiotem działalności spółki kapitałowej powinno być świadczenie usług użyteczności publicznej w zakresie: transportu publicznego, zarządzania portami i przystaniami morskimi, zaopatrzenia ludności w wodę, gaz, energię elektryczną, energię cieplną lub zbiorowego odprowadzania ścieków. W kontekście tej przesłanki ważne jest zatem, czy i jakie usługi użyteczności realizuje spółka. Pomocna może być tu w szczególności analiza przedmiotu działalności spółki określona w umowie spółki. Jeśli spółka nie świadczy żadnej z usług użyteczności publicznych wskazanej w powołanej regulacji, wówczas nie może korzystać z omawianego zwolnienia. W art. 9 pkt 11 lit. d) ustawy o PCC nie zostało wymienione świadczenie usług związanych np. ze sportem i rekreacją.

W opisanych okolicznościach istotne może być także zwolnienie określone w art. 9 pkt 11 lit. c) ustawy o PCC. Zgodnie z nim zwolnione z PCC są umowy spółki i ich zmiany związane z podwyższeniem kapitału zakładowego w części dotyczącej wartości, o którą obniżono kapitał zakładowy w następstwie strat poniesionych przez spółkę kapitałową, pod warunkiem że podwyższenie kapitału zakładowego następuje w okresie 4 lat po jego obniżeniu.

Jeśli żadne ze zwolnień nie ma zastosowania do całej podstawy opodatkowania, wówczas należy rozliczyć PCC według stawki 0,5%. W przypadku czynności dokonywanych w formie aktu notarialnego, notariusz jest płatnikiem PCC. To on powinien zająć się rozliczeniem PCC. Choć podwyższenie kapitału zakładowego następuje dopiero z chwilą wpisania do KRS, to obowiązek podatkowy w PCC powstaje już z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału spółki z o.o. (art. 3 pkt 2 ustawy o PCC). Jeżeli natomiast podwyższenie to nie zostanie zarejestrowane w KRS lub zostanie zarejestrowane w wysokości niższej niż określona w uchwale, wówczas spółka może wnioskować o zwrot (w całości/odpowiedniej części) zapłaconego PCC. Podatek nie podlega zwrotowi po upływie 5 lat od końca roku, w którym został zapłacony (art. 11 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 ustawy o PCC).

Jeśli notariusz pobrał podatek, a spółka uważa, że przysługuje jej zwolnienie, np. na podstawie art. 9 pkt 11 lit. c) ustawy o PCC, wówczas może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty w PCC (art. 73 § 1 pkt 2 i art. 75 § 1 Ordynacji podatkowej - Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).