Rozdysponowanie zysku w spółce jawnej a PCC

Wspólnicy spółek jawnych, które wypracowały zysk, a pozostał on w spółce, muszą rozstrzygnąć czy należy płacić PCC. Jasne jest, że zatrzymanie zysku w spółce połączone ze zwiększeniem wkładów wspólników podlega PCC. Natomiast wątpliwości dotyczą pozostawienia zysku na kapitale zapasowym czy rezerwowym. Przy tym jednak organy podatkowe zgadzają się ze stanowiskiem, że czynność ta nie skutkuje obowiązkiem zapłaty PCC.

Regulacja ustawowa

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy spółki. Ich zmiany objęte są PCC, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem art. 1 ust. 3 pkt 4 ustawy o PCC.

W przypadku umowy spółki osobowej za zmianę umowy uważa się wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania (art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy o PCC).

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i ciąży na spółce jawnej. Stawka PCC od umowy spółki wynosi 0,5%. Podstawę opodatkowania przy wniesieniu lub podwyższeniu wkładów do spółki osobowej stanowi wartość wkładów powiększających majątek spółki minus ewentualne koszty związane z wynagrodzeniem notariusza i uzyskaniem wpisu do KRS, tj. opłaty sądowej i za ogłoszenie wpisu w MSiG (art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. b) i ust. 9 ustawy o PCC).

Zostawienie zysku w spółce jawnej

Jeżeli zamiarem wspólników jest pozostawienie zysku w spółce w celu zwiększenia swoich wkładów, wówczas muszą oni wprowadzić stosowne zmiany do umowy spółki. Niezbędne jest także rozliczenie PCC według stawki 0,5% od wartości, o jaką podwyższono wkłady.

Jednak w praktyce wspólnicy najczęściej chcą zostawić w spółce całość bądź część zysku bez zwiększania swoich wkładów. Mogą wówczas w szczególności przekazać go na kapitał zapasowy bądź rezerwowy. W takiej sytuacji ścierają się ze sobą dwa poglądy co do opodatkowania tej czynności PCC. Według jednego konieczne jest rozliczenie PCC, a według drugiego nie.

Nieprawomocny wyrok a interpretacje

WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 20 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 255/14, uznał, że przekazanie przez wspólników spółki jawnej zysku na kapitał zapasowy tej spółki rodzi obowiązek podatkowy w PCC. Zdaniem WSA podstawę opodatkowania PCC z tytułu zmiany umowy spółki jawnej stanowić będzie wartość wkładów powiększających majątek tej spółki, a więc zarówno wartość składająca się na kapitał zakładowy, jak i wartość przekazana na kapitał zapasowy spółki jawnej. Wartość wkładu wniesionego do spółki jawnej przez wspólnika w części przekazanej na kapitał zapasowy tej spółki również będzie wliczona do podstawy opodatkowania.

Orzeczenie WSA jest w dalszym ciągu nieprawomocne. W sprawie wypowie się NSA. Nie wiadomo jednak, kiedy i jakie zajmie stanowisko.

Innego zdania niż to, jakie zaprezentował WSA w Gdańsku w przytoczonym orzeczeniu, są organy podatkowe. W stanach faktycznych przedstawianych we wnioskach o wydanie interpretacji nie dopatrują się one konieczności rozliczenia PCC. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 11 grudnia 2014 r., nr IPTPB2/436-140/14-2/AK, uznał, że czynność polegająca na przeznaczeniu części wypracowanego przez spółkę jawną zysku na kapitał zapasowy nie podlega opodatkowaniu PCC.

Przychylne spółkom jawnym stanowisko zajął także:

Dyrektor IS w Poznaniu (interpretacja indywidualna z dnia 3 listopada 2010 r., nr ILPB2/436-162/10-8/MK; we wniosku wskazano, że wspólnicy przeznaczają zysk w całości lub w części w drodze uchwały na kapitał zapasowy lub jedynie zatrzymują go w spółce nie wskazując dokładnie jego przeznaczenia),
Dyrektor IS w Bydgoszczy (interpretacja indywidualna z dnia 30 grudnia 2009 r., nr ITPB2/436-146/09/MK).

Spółki się zabezpieczają

Spółki, które nie chcą płacić PCC, a chciałyby uzyskać potwierdzenie, że postępują prawidłowo, występują o interpretację indywidualną. Brak obowiązku rozliczenia PCC potwierdził ostatnio Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 3 czerwca 2016 r., nr IBPB-2-1/4514-133/16/PM. Z tym że nastąpiło to w innym stanie faktycznym. Wspólnicy tej spółki podejmowali uchwały o wypłacie zysku, jednak faktycznie jego część pozostawała w spółce. Wnioskodawca wskazał, że wspólnicy nie zdążyli wypłacić sobie zysków z lat poprzednich, a do nich dodatkowo dochodzi do wypłaty zysk z roku 2015. Wspólnicy jednak nie zamierzają od razu wypłacić całości zysku tylko będą go pobierać w mniejszej kwocie systematycznie. Wypłaty odbywać się mają w terminie nieokreślonym na żądanie każdego ze wspólników. Jednakże wspólnicy nie wypłacając tych środków ze swoich kont, nie uszczuplają też rachunku bankowego spółki i pośrednio przyczyniają się do tego, że spółka tymi pieniędzmi obraca w handlu. Dyrektor IS w Katowicach uznał, że pozostawienie w spółce jawnej zysku niewypłaconego wspólnikom w oparciu o przedstawione zdarzenie nie skutkuje obowiązkiem podatkowym na gruncie ustawy o PCC.

Korzystne dla innych spółek osobowych interpretacje organów podatkowych

Zostawienie zysku w spółce osobowej na kapitale rezerwowym lub zapasowym (tj. bez zwiększania wkładów wspólników) nie podlega PCC. Takie stanowisko potwierdził:

»	Dyrektor IS w Katowicach w interpretacjach indywidualnych: z dnia 26 kwietnia 2016 r., nr IBPB-2-1/4514-73/16/DP (na wniosek wspólników spółki cywilnej), oraz z dnia 28 lipca 2016 r., nr IBPB-2-1/4514-283/16/PM (na wniosek spółki komandytowej),
»	Dyrektor IS w Warszawie w interpretacjach indywidualnych z dnia 2 grudnia 2015 r., nr IPPB2/4514-449/15-2/AK, czy z dnia 28 marca 2014 r., nr IPPB2/436-599/12/14-7/S/MZ (w sprawach dotyczących spółki komandytowej).