Gazeta Podatkowa nr 83 (811) z dnia 17.10.2011

Nie każda cesja wierzytelności podlega PCC

Jeżeli zawarta umowa cesji nie nosi znamion żadnej z umów wymienionych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych (np. umowy sprzedaży czy zamiany), to nabywca wierzytelności nie jest zobowiązany do zapłaty PCC. Powyższa reguła działa w obie strony - w sytuacji bowiem, gdy przelew wierzytelności jest następstwem jednej z czynności prawnych objętych katalogiem zawartym w art. 1 ustawy o PCC, wówczas umowa taka podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

O CO PYTAŁ PODATNIK?

W lipcu 2011 r. wnioskodawca podpisał z deweloperem aneks do umowy przedwstępnej sprzedaży lokalu mieszkalnego wraz z miejscem postojowym, stając się kupującym w rozumieniu umowy. W dokumencie tym strony oświadczyły, że środki wpłacone przez dotychczasowego kupującego (który w wyniku aneksu został zwolniony z obowiązku nabycia własności lokalu) zaliczone zostały na poczet ceny lokalu, a rozliczenie z tego tytułu pomiędzy nowym a dotychczasowym kupującym nastąpi na podstawie oddzielnego porozumienia.

Tego samego dnia wnioskodawca (jako nowy kupujący) podpisał z ustępującym nabywcą mieszkania "cesję praw", na mocy której wypłacił mu kwotę równą zaliczce wpłaconej na poczet ceny lokalu. Nie wpłacił z tego tytułu żadnej kwoty odstępnego. W efekcie tej zmiany pozostałe 70% ceny mieszkania zapłaci deweloperowi wnioskodawca i on też przystąpi w charakterze kupującego do aktu notarialnego.

Zdaniem wnioskodawcy nie powinien on płacić podatku od czynności cywilnoprawnych od zawartej "cesji praw". Na poparcie swojego stanowiska wskazał na interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 29.08.2009 r., nr IPPB2/436-243/09-2/AF) wydaną w podobnej w sprawie, zgodnie z którą w takim wypadku nie ma obowiązku uiszczenia PCC.

ZDANIEM IZBY SKARBOWEJ:

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego za prawidłowe. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają określone tam czynności cywilnoprawne. Należą do nich m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, umowy pożyczki czy też niektóre darowizny.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Szczegółowe wskazanie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Tymczasem w aneksie podpisanym z deweloperem ani w porozumieniu między kupującymi dotyczącym cesji praw nie występuje sformułowanie "sprzedaje, sprzedaż itp.". Mowa natomiast o wstąpieniu w prawa i obowiązki kupującego.

Umowa cesji należy do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umów przenoszących własność. Z uwagi na to, iż ustawodawca nie nadał umowie przelewu (cesji) wierzytelności formy samoistnej czynności prawnej należy posiłkować się treścią art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego. Wynika z niego, że czynnością prawną stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności.

Zatem umowa cesji, jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Organ podatkowy uznał przy tym, że zawarta umowa nie była objęta katalogiem czynności podlegających opodatkowaniu PCC i dlatego wnioskodawca nie był zobowiązany do zapłaty podatku od takiego porozumienia.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 6 września 2011 r., nr IPPB2/436-294/11-2/MZ)